Khu Công viên 26-10.       Ảnh: Huy Ngoan

 Được sự hỗ trợ, tạo điều kiện và giúp đỡ của Trung ương Đảng, Chính phủ, các Bộ, ban, ngành Trung ương, tỉnh ta đã phát huy những lợi thế về tiềm năng và mở thế phát triển đi lên. 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới, kinh tế - xã hội của tỉnh có sự chuyển biến căn bản; kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa phát triển ngày càng năng động và hiệu quả; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được cải thiện rõ rệt; bình đẳng giữa các dân tộc về quyền lợi và nghĩa vụ, về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và cơ hội phát triển ngày càng được thực hiện tốt; khối đoàn kết các dân tộc không ngừng được củng cố; quốc phòng, an ninh được củng cố vững chắc, tạo tiền đề quan trọng để tỉnh tiếp tục phát triển nhanh, bền vững hơn trong giai đoạn tiếp theo. Các thành phần kinh tế đều có bước phát triển. Kinh tế Nhà nước giữ vị trí quan trọng trong đầu tư cho phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, đóng góp lớn vào thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn; doanh nghiệp Nhà nước tiếp tục được sắp xếp, sau chuyển đổi hoạt động sản xuất kinh doanh đạt hiệu quả tích cực; kinh tế tập thể và hợp tác xã tiếp tục phát triển, góp phần thúc đẩy kinh tế hộ, tạo liên kết hợp tác giữa các thành viên, mở rộng sản xuất kinh doanh, phát triển ngành nghề; kinh tế tư nhân phát triển mạnh trong lĩnh vực du lịch, dịch vụ, xây dựng, khai khoáng và đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, chế biến nông lâm sản; kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài đầu tư vào khai khóang, chế biến nông sản góp phần tạo việc làm, tăng thu ngân sách, tạo môi trường cạnh tranh trong sản xuất kinh doanh theo quy định của pháp luật.

Trên lĩnh vực sản xuất nông, lâm nghiệp đã có sự chuyển dịch quan trọng từ thuần nông, quảng canh, tự cấp, tự túc sang sản xuất hàng hóa, phát huy lợi thế so sánh, gắn với thị trường, nâng cao giá trị và hiệu quả kinh tế; đã hình thành một số mô hình hiệu quả như: phát triển chăn nuôi bò sữa, khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao tại huyện Mộc Châu... An ninh lương thực và thực phẩm được đảm bảo; đời sống người làm nông nghiệp được nâng lên. Chương trình xây dựng nông thôn mới đã đạt một số kết quả bước đầu quan trọng, làm thay đổi diện mạo nhiều vùng nông thôn trong tỉnh; trong 5 năm (2010-2015), đã huy động, lồng ghép, bố trí được hơn 40.000 tỷ đồng đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng trên địa bàn nông thôn (điện, nước sinh hoạt, trụ sở xã, nhà văn hóa, trường lớp học, nhà ở công vụ giáo viên, nhà bán trú cho học sinh, trạm y tế, chợ nông thôn,...). Các nguồn lực trong dân được huy động hiệu quả, cùng với hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước để đầu tư xây dựng các tuyến đường giao thông phục vụ dân sinh, phát triển kinh tế - xã hội. Đến năm 2015 đã có 3 xã đạt chuẩn nông thôn mới. Sản xuất công nghiệp duy trì tốc độc tăng trưởng, tiềm năng, lợi thế được phát huy. Công nghiệp điện, khai khóang, chế biến nông lâm sản, một số cụm công nghiệp Mộc Châu, Mai Sơn, Phù Yên... đã được định hình khá rõ nét, góp phần từng bước thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa, trọng tâm là công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn phù hợp với điều kiện của tỉnh; tiểu thủ công nghiệp và một số ngành nghề truyền thống được khôi phục và phát triển. Hoạt động thương mại, dịch vụ, du lịch phát triển mạnh mẽ cả về quy mô, ngành nghề và thị trường, bảo đảm cung ứng các nhu cầu cơ bản cho đồng bào các dân tộc vùng cao, biên giới. Du lịch có sự phát triển mạnh cả về số lượng khách, loại hình và sản phẩm; hạ tầng du lịch được tập trung quy hoạch và đầu tư. Năm 2014, Quy hoạch tổng thể phát triển Khu du lịch quốc gia Mộc Châu được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, góp phần quan trọng định hướng cho sự phát triển du lịch của tỉnh. Các vùng kinh tế hình thành rõ nét theo hướng phát huy lợi thế. Vùng kinh tế động lực dọc Quốc lộ 6 đã phát huy vai trò đầu tàu kinh tế, định hình được kinh tế đô thị, phát triển mạnh dịch vụ, du lịch, các cụm công nghiệp, vùng nguyên liệu chế biến nông sản hàng hóa tập trung, rau, hoa chất lượng cao. Vùng kinh tế dọc sông Đà cơ bản định hình trong phát triển dịch vụ vận tải đường sông, công nghiệp điện, khai khóang, nuôi trồng thủy sản, trong đó nuôi và chế biến cá Tầm đang mở ra triển vọng tích cực. Vùng cao biên giới được quan tâm đầu tư các nguồn lực hoàn thiện hạ tầng, hỗ trợ sản xuất, phát triển kinh tế rừng, sắp xếp và ổn định dân cư, đã xuất hiện một số mô hình bảo vệ rừng gắn với phát triển lâm sản ngoài gỗ, cây dược liệu có hiệu quả. Công tác sắp xếp, ổn định dân cư các xã, bản đặc biệt khó khăn, vùng tái định cư các công trình thủy điện được quan tâm. Đặc biệt, Sơn La đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ hai cuộc đại di dân tái định cư để phục vụ xây dựng hai công trình thế kỷ: thủy điện Hòa Bình và thủy điện Sơn La. Riêng thủy điện Sơn La, đã di chuyển 12.584 hộ với 54.282 nhân khẩu của ba huyện Mường La, Quỳnh Nhai, Thuận Châu đến nơi ở mới. Vùng tái định cư các công trình thủy điện cơ bản được đầu tư đồng bộ, khoa học và công tác khuyến nông được triển khai tích cực; đời sống và sản xuất của nhân dân vùng tái định cư từng bước ổn định, được cải thiện, nội bộ đoàn kết thống nhất, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Giáo dục và đào tạo, văn hóa và các lĩnh vực xã hội có tiến bộ; đời sống các tầng lớp nhân dân được cải thiện; bảo vệ tài nguyên, môi trường được chú trọng hơn. Tỉnh ta đã được công nhận đạt chuẩn quốc gia về phổ cập giáo dục trung học cơ sở; hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi; được công nhận đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi. Công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập, nâng cao dân trí đạt nhiều kết quả quan trọng. Các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề phát triển mạnh, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh và vùng Tây Bắc. Sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân được quan tâm chăm lo đúng mức; mạng lưới cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế được đầu tư nâng cấp. góp phần cải thiện chất lượng chăm sóc sức khỏe cho nhân dân, nhất là các đối tượng chính sách, người nghèo, trẻ em dưới 6 tuổi, người dân tộc thiểu số, người cao tuổi. Văn hóa, thể dục - thể thao tiếp tục phát triển. Truyền thống và bản sắc văn hóa tốt đẹp của đồng bào các dân tộc được gìn giữ và phát huy. Hiệu quả hoạt động khoa học - công nghệ được nâng cao, cơ chế quản lý được đổi mới, góp phần tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Chính sách xã hội thực hiện tốt, cơ bản đảm bảo an sinh xã hội, phúc lợi xã hội và đời sống nhân dân; đời sống các đối tượng chính sách được cải thiện và nâng lên đáng kể. Năm 2015, thu nhập bình quân đầu người đạt 26,4 triệu đồng. Tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 22% năm 2015. Trong đó 5 huyện nghèo giảm từ 49,6% năm 2010 xuống khoảng 25% năm 2015; hỗ trợ xoá được 15.270 nhà ở tạm (bình quân 5.090 hộ/năm). Thực hiện có hiệu quả việc hỗ trợ xây nhà ở cho người có công với cách mạng.

Quốc phòng được đảm bảo; an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững; quan hệ hợp tác với các tỉnh Bắc Lào, các tổ chức quốc tế được mở rộng, góp phần quan trọng vào ổn định chính trị và phát triển kinh tế - xã hội. Nền quốc phòng toàn dân, biên phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân được tăng cường; tiềm lực quốc phòng được nâng lên, xây dựng khu vực phòng thủ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững; chủ động phòng ngừa, đấu tranh làm thất bại âm mưu “diễn biến hoà bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, góp phần quan trọng tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Hợp tác quốc tế được duy trì và mở rộng, kinh tế đối ngoại và chủ động tìm kiếm, nghiên cứu học tập, kêu gọi các đối tác đầu tư, chuyển giao công nghệ, hợp tác sản xuất kinh doanh trên địa bàn tỉnh được chú trọng, đối ngoại nhân dân được phát huy và mang lại hiệu quả tích cực. Quan hệ hữu nghị đặc biệt và hợp tác toàn diện với các tỉnh Bắc Lào, nhất là giữa Sơn La với tỉnh Hủa Phăn và Luông Pha Băng được duy trì và phát huy hiệu quả, góp phần xây dựng tuyến biên giới Việt Nam - Lào hòa bình, hữu nghị, ổn định và phát triển toàn diện.

Xây dựng Đảng đạt nhiều kết quả tích cực; bộ máy chính quyền các cấp tiếp tục được kiện toàn, chất lượng hoạt động được nâng lên, pháp chế xã hội chủ nghĩa được tăng cường; phát huy mạnh mẽ vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân; khối đoàn kết các dân tộc được củng cố vững chắc. Công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng được coi trọng và tăng cường, góp phần tạo sự thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận trong xã hội. Phương thức lãnh đạo của cấp ủy các cấp có bước chuyển biến tích cực cả về lề lối và tác phong công tác. Bộ máy chính quyền các cấp tiếp tục được kiện toàn, phát huy dân chủ, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. Chất lượng, hiệu quả hoạt động của Hội đồng nhân dân các cấp được nâng lên; phương thức hoạt động có sự đổi mới tích cực. Công tác chỉ đạo, điều hành của Ủy ban nhân dân các cấp có chuyển biến; Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng các đoàn thể chính trị - xã hội là nòng cốt trong công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực tham gia xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, phát huy quyền làm chủ trực tiếp, đồng thời góp ý kiến xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền ở địa phương.

Thành tựu phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ quốc phòng, giữ gìn an ninh, xây dựng hệ thống chính trị đạt được trong 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới là sự kết tinh trí tuệ, công sức, là sự phát huy sức mạnh tổng hợp, công lao, ý chí phấn đấu bền bỉ của nhân dân các dân tộc, của mỗi cán bộ, đảng viên, chiến sĩ lực lượng vũ trang, dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh. Thành quả đạt được đã tạo tiền đề để tỉnh ta tiếp tục cùng cả nước vững bước trên con đường đổi mới, phát triển và hội nhập.